Netflix-ի «Երբ նրանք մեզ կտեսնեն» սերիալը լույս է տեսել 2019 թ. մայիսին: Բոլորովին պատահաբար առընչվեցի՝ «Դիրք» (Pose) սերիալի դիտման ժամանակ: Սիրում եմ թեմաներ, որոնց մասին մարդիկ չեն սիրում խոսել, իսկ երբ այդ մասին սերիալներ կամ ֆիլմեր են նկարահանվում, ապա ես պարտավոր եմ դիտել:

Անկեղծ, շատ շատ շատ դժվար սերիալ է: Դուվերնեի պատմությունը բարդ է: Սերիալը հիմնված է իրական իրադարձությունների վրա: Հարլեմի հինգ աֆրոամերիկացի եւ մեքսիկացի դեռահաս դատապարտվել են ազատազրկման սպիտակ աղջկա դաժան բռնաբարության համար, որը նրանք չեն կատարել: Ընդամենը չորս սերիա: Բայց ի՜նչ բարձրակարգ չորս սերիա է նկարահանել Netflix-ը:

Սերիալը շատ կարճ է սյուժեի մեջ խորանալու համար: Յուրաքանչյուր սերիան տևում էր մեկ ժամից մինչև մեկ ու կես ժամ: Այդ մեկ սերիան նման չի Նեթֆլիքսի կողմից նկարահանված այլ սերիալների մեկ սերիայի: Այս սերիալում ուրախություն չկա: Այն սպանել են: Տխրությունը կլանում է հոգին իսկ անարդարությունը խեղդում է: Հենց առաջին սերիայից այդ երեխաների գլխին գործ են սարքում: Նույնիսկ, երբ ասում են «արջը չի երգում»՝ ոստիկանությունը փորձում էր ապացուցել հակառակը և երգացնել արջին:

Սեգրեգացիայի մասին ֆիլմերը հատուկ տեղ ունեն իմ ֆիլմադարանում: Ոմանք նշում են, որ սերիալը էլի «խեղճ սևամորթների և վատ սպիտակամորթների» մասին է պատմում: Ոչ: Այս սերիալը պատմում է երեխաների մասին: Ոստիկանությունը բռնել էր երեխաների, որոնք ընկերների հետ դուրս էին եկել կենտրոնական այգի զբոսնելու և հայտնվել էին ինչ-որ անհասկանալի խուճապի մեջ և բռնվել էին: Իսկ Կենտրոնական այգու ուրիշ հատվածում ոստիկանությունը գտել էր մի կնոջ ում բռնաբարել էին: Ու չունենալով ոչ մի ապացույց գործը կախեցին այդ երեխաների վրա: Նրանք 14-16 տարեկան էին: Իսկ գործողությունը ծավալվում էր 1989 թվականի Նյու Յորքում:

Չդիմանալով ճնշմանը ու հույզերիս և ստիպված էի դիտել այս սերիալը չորս օր: Չորս օր ես դիտում էի այն և լաց լինում: Նրանց մեջ չնկատեցին երեխա էակը՝ դարձնելով բռնաբարող: Նրանց հարցաքննում էի օրենքի խախտումով՝ ստիպում էին, ճնշում էին, շանտաժի էին ենթարկում: Ու էս պատմության ամենազավեշտալին այն էր, որ դու հասկանում ես, որ կոտրել են ոչ միայն այդ հինգ տղաների կյանքը, այլև նրանց ծնողների և բարեկամների: Նրանք ունեին անհավատալի կամքի ուժ և իրենց հանդեպ հավատք. նրանք չկոտրվեցին և չթողեցին, որ բանտը նրանց էությունը ոչնչացնի:

Այս սերիալը էնքան ուժ ունի, որ թողարկումից հետո գործը կրկին լսանելի դարձավ ու մեծ աղմուկ արեց: Լինդա Ֆայրշտեյնը՝ Մանհեթենի շրջանի դատախազության սեռական հանցագործությունների դեմ պայքարի բաժնի պետը, ով որոշեց տղաների ճակատագիրը, համացանցային հարձակումների ենթարկվեց: Իսկ 2020-ի մարտին նա դատի է տվել Netflix-ին և սերիալի հեղինակ և ռեժիսոր՝ Ավա Դուվերնեին: Բացի այդ, սերիալում տեղ են գտել արխիվային կադրեր, որոնց վրա պատկերված է Դոնալդ Թրամփը, բնականաբար, շատ վատ լույսի ներքո: 1989-ին նա գովազդային տեղ է գնել Նյու Յորքի մի քանի թերթերում՝ կոչ անելով քաղաքում վերականգնել մահապատիժը: Կազդե՞ն այդ կադրերը և իր խոսքերը նախագահական ընտրությունների արդյունքների վրա. ժամանակը ցույց կտա:

«Երբ նրանք մեզ կտեսնեն» կատարյալ անվանում է այս շարքի համար: Ինչ-որ չափ սերիալի մասին խոսում է իր հիասքանչ պաստառը: Նրանք տեսան երեխաների տեղը՝ սևամորթների ու որոշեցին դատել իրենց «վրեժ լուծելով այդ սպիտակամորթ կնոջ համար»: Սերիալը բացի ռասայական և կրոնական թեմաներից անդրադառնում է բանտից դուրս եկողների ապագային, սեռական փոքրամասնություններին: Վերջինը սևամորթների համար էլ ավելի կարևոր է, քան սպիտակամորթների համար, որովհետև իրենք իրենց մեջ ունեն խտրական վերաբերմունք, որը շատ հաճախ սպիտակամորթներին դժվար է հասկանալ և ընկալել:

Միակ բանը որ մնում է՝ մաղթել Նեթֆլիքսին հաջողություն դատարանում: Անարդարությունը չի կարող հաղթել:

«Դեյվիդ Կոպերֆիլդի պատմությունը» հայկական վարձույթում կհայտնվի 2020 թվականի մայիսի 7-ին: Արմանդո Իանուչչիի կինոնկարի պրեմիերան կայացել է Տորոնտոյի փառատոնում: Հարկ է նշել, որ սա ոչ թե աճպարար Կոպերֆիլդի մասին պատմություն է, այլ Դիքենսի վեպի գլխավոր հերոսի մասին: Վեպի գործողությունը տեղի է ունենում 19-րդ դարի Անգլիայում։ Բայց ֆիլմում ամեն ինչ մի քիչ այլ կերպ է:

Դեւիդ Կոպերֆիլդի պատմությունը սկսվել է իրադարձություններից եռացող Լոնդոնում, որտեղ խառնվել էին մեծ գումարներ, նորաձեւ շրջաններ եւ բոլոր տեսակի ձեռներեցներ: Անամոթ երեխայից մինչեւ հայտնի գրող անցնելով՝ նա ամեն ինչի ձգտում էր եւ պատրաստ էր խելահեղության՝ հանուն սիրո: Սա մեծ չափով Չարլզ Դիքենսի ինքնակենսագրական վեպի էկրանավորումն է:

Եթե դիտարկենք պատմական ճշտության տեսանկյունից, ապա էկրանին ներկայացված շատ բան աբսուրդ կթվա: Նախ, Կոպերֆիլդին խաղում է Դև Պատելը՝ հնկական ծագումով բրիտանական դերասանը՝ հայտնի «Միլիոնատերը ետնախորշից»: Հետո փոխակերպվում են դասականի այլ կերպարները: Հարբեցող պարոն Ուիքֆիլդին խաղում է ասիացի Բենեդիկտ Վոնգը՝ անգլիացի հոնկոնգյան արմատներով: Բայց ֆիլմում նրա դուստր է հանդիսանում սեւամորթ դերասանուհի Ռոզալինդ Էլիզարը: Իսկ Նիգերիայում ծնված Նիկի Ամուկա-Բերդը կաթի պես սպիտակամորթի մայրն է: Դասական եվրոպական վեպը վերադաստիարակում է մեր աչքի առաջ եւ դառնում է միջազգային: Դիքենսի գաղափարը (յուրաքանչյուր մարդու մեջ ինչ-որ բացառիկ բան կա) ֆիլմը հասցնում է աբսոլյուտի՝ նրա հերոսները հատուկ են ոչ միայն ներսում, այլեւ արտաքինով:

Իանուչչին եւ նրա մշտական համահեղինակ Սայմոն Բլեքուելը սեփական կրկես են ստեղծում: Մեծահասակ Կոպերֆիլդը ֆլեշբեքների օգնությամբ ուղարկվում է գրեթե սեփական ծննդաբերությանը հետևելու: Երբ կերպարները սկսում են ինչ-որ բան հիշել, ինչ-որ տեղ կադրից դուրս կտտացնում է պրոյեկտորը, եւ նրանց աչքերի առջեւ սեւ ու սպիտակ քրոնիկ է երեւում: Դեկորացիաները փոխակերպվում են անմիջապես գործողության ընթացքում: Իր երեւակայության եւ հեգնանքի շնորհիվ Իանուչչին վերածվում է հուզիչ երկժամյա երաժշտական կատակերգության: Հերոսները հազվադեպ են երգում, բայց ռիթմն ու սյուժեի տրամաբանությունը հիշեցնում են մյուզիքլների մասին:

Իաննուչիի նոր ֆիլմը պարզապես սրտի մեջ բարության ուղղակի ներարկում է: Նրա բոլոր հերոսները թշվառ, տարօրինակ, անհաջողակ և պարզամիտ մարդիկ են: Բայց նրանց բարեկամությունից ծնվում է մի պատմություն, որը կարող է ոգեշնչել եւ մխիթարել:

Հունվարի 30-ին հայերենական վարձույթ է դուրս գալիս Սեմ Մենդեսի «1917» ռազմական դրաման: Կինեմատոգրաֆի ի հայտ գալուց ի վեր պատերազմի մասին շատ ֆիլմեր են նկարահանվել, բայց Սեմ Մենդեսի «1917» թարմ աշխատանքը հնարավորություն է տալիս նորովի նայել Առաջին աշխարհամարտի սարսափներին:

Մինչեւ ՄԱԿ-ի եւ ՆԱՏՕ-ի ստեղծումը, էրցհերցոգ Ֆրանց Ֆերդինանդի սպանությունից շատ առաջ, որը իրադարձությունների շղթա էր առաջացրել, որոնց հետեւանքով աշխարհը ներգրավված էր ծանրագույն ռազմական հակամարտության մեջ, Արեւմուտքի երկրները գործում էին առաջին հերթին իրենց սեփական շահերից ելնելով: Նրանք երբեք չեն զոհաբերել իրենց ազգային շահերը հանուն ընդհանուր բարիքի: Այս առումով Առաջին համաշխարհային պատերազմը շատ առումներով համախմբեց Արեւմուտքին եւ դարձավ ժամանակակից հասարակության հիմքը:

«1917»-ի ստեղծման գաղափարը Մենդեսին հուշել են այն պատմություններով, որոնք իր պապը՝ հանգուցյալ Ալֆրեդ Հ. Մենդեսը, որը պատմել է Սեմին Առաջին համաշխարհային պատերազմին իր մասնակցության մասին որպես կրտսեր կապրալի, ինչպես նաեւ այն արտասովոր մարդկանց մասին, որոնց հետ նա հանդիպել է ծառայության ընթացքում: 1917 թվականին, երբ Ալֆրեդին զորակոչեցին Բրիտանական բանակ, նա 19 տարեկան էր:

Ֆիլմը պատմում է Ուիլյամ Սկոֆիլդի եւ Թոմ Բլեյքի՝ երկու կրտսեր կապրալների պատմությունը, որոնց հրամայել են հնարավորինս սեղմ ժամկետներում հատել թշնամու կողմից գրավված տարածքը եւ հարձակման չեղարկման մասին հրաման հասցնել գնդապետ Մաքքենզիին:

Դեվոնշիրյան գնդի գումարտակի հրամանատարը շատ շուտով 1600 զինվոր կուղարկի մարտի՝ հենց դեպի գերմանացիների որոգայթ, որոնք տակտիկապես նահանջել են Գինդենբուրգի նոր գծի մոտ եւ հրետանային կայանքների հետ սպասում են անգլիացիներին: Քանի որ հեռախոսագծերը կտրված էին, որոշվում է ուղարկել երկու զինվոր: Բլեյքի համար այս առաքելությունը ունի անձնական նշան, քանի որ այդ զորքում է ծառայում իր եղբայրը:

«1917»-ը մռայլ ճամփորդություն է կեղտոտ խրամատների միջով, որոնք պայթեցվել են, հողում փտող դիակներով լցված ձագարափոսեր, մեռած ձիերով կեղտոտ ջրով լցված խրամատներ, լքված թշնամու խրամատներ, որոնք լցված են հսկայական պարկուճներով և ավերված քաղաքներ… Ներկայության աներեւակայելի հզոր ազդեցությունը ձեռք է բերվում ոչ միայն մանրամասն նատուրալիզմի, այլեւ օպերատորի շքեղ աշխատանքի շնորհիվ, որը տեղի է ունենում մեկ երկար պլանով նկարահանման միջոցով. դինամիկ, բայց նրբորեն փոխելով անկյունները եւ հարմարվելով իրավիճակին, այնպես որ դուք զգում եք ձեզ ֆիլմի մի մաս:

«1917»-ը եզակի նմուշ է սուպերհերոսական աղետի մեջ կորած ինդուստրիայի համար: Հուզիչ և մթնոլորտային ֆիլմ իրական հերոսների մասին՝ յուրահատուկ մատուցմամբ, որն ընդլայնում է պատերազմի մասին ֆիլմի թիրախային լսարանի շրջանակները և պետք է դուր գա ոչ միայն թեմայի երկրպագուներին, այլև էսթետներին և դրամայի սիրահարներին: