Հունվարի 8-ին Արամ Խաչատրյան համերգասրահում ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանն ամփոփեց գերատեսչության 2024 թվականի աշխատանքները և պատասխանեց լրատվամիջոցների հարցերին:
«Պետք է նշեմ մեր աշխատանքը կինոյի ոլորտում, և այստեղ հատկապես կարևորում եմ Կինոյի հիմնադրամի ձևավորումը, որը թույլ է տալիս որակապես նոր բնույթի և հաշվետվողականության թափանցիկության դաշտում, մրցակցության բարձրացման քաղաքականությունն էապես լավարկել: Եվ նաև ակտիվ օրենսդրական աշխատանք ենք տարել կինոյի օրենքից բխող ենթաօրենսդրական ակտերի ուղղությամբ: Մի քանի կարևորագույն կառավարության որոշումներ են ընդունվել տարվա ընթացքում: Պետական ֆինանսավորում ստացած ֆիլմերից 9-ը մասնակցել են 24 միջազգային կինոփառատոնի, տասնմեկ մրցանակներ շահելով, և այս տարի նախատեսում ենք էլ ավելի մեծ աշխուժություն, որովհետև նաև մրցութային կարգերը ամբողջությամբ վերանայել ենք, և առաջիկայում դրանք կհաստատվեն», – նշել է իր ելույթում նախարարը:
Կրթության որակի, դասագրքերի քանակի, բովանդակության, տպագրության որակի, դպրոցների կառուցման, կահավորման և վերազինման, «Գոյ» թատրոնի լուծարման, Սնուփ Դոգի համերգի լինել-չլինելու, ուսուցիչներին հեծանիվ քշել պարտադրելու և այլ կենսական հարցերի շարքում 1 ժամ 40 րոպե տևողությամբ ասուլիսի շրջանակում կինեմատոգրաֆիայի բազմաշերտ խնդիրները հիմնականում անտեսված էին:
Այս ոլորտը չունի քաղաքական որևէ դավադրանք և հակասություն, ուստի լրագրողներին չհետաքրքրեց թե ո՞ր 9 ֆիլմի մասին է խոսում նախարարը, ե՞րբ կհաստատվի ֆիլմերի նախագծերի ընտրության մրցույթային նոր կարգը, ե՞րբ կհաստատվի կինեմատոգրաֆիայի օրենքից բխող հիմնական կարգերը, ինչի պատճառով ոլորտը այսօր մասամբ պարալիզացված է և այլ ելույթից բխող հարցեր: Իհարկե, նման մեծ գերատեսչության համար 1 ժամ 40 րոպե ասուլիսը բավականին կարճ է ենթակա 5 ուղղությունների խնդիրները և հարցերը վերհանելու համար:
«ԿինոՊրես»-ը նախարար Անդրեասյանին դիմեց Հայաստանի կինոյի հիմնադրամի կինոթատրոնների բացման տեսլականի և նախարարության ենթակայության տակ նախկինում գործող կինոթատրոնների ենթակառուցվածքների օգտագործման հարցով:
Հարց.
«Հայաստանի կինոթատրոններում ֆիլմերը արդեն 30 տարի ցուցադրվում են ռուսերեն, դա կապված է կինոթատրոնների պակասի հետ, հատկապես մարզերում: Դուք նշեցիք, որ մարզային կյանքի ակտիվացման համար և պատմամշակութային շենքերի հատկապես պահպանման հետ կապված նախարարությունը մեծ գործեր է կատարում: Մարզերում կան կինոթատրոններ, որոնք գտնվում են հուշարձանների տիրույթում, սակայն հանդիսանում են մասնավորեցված գույք, և այդ 30 տարիների ընթացքում գույքը մասնավորեցնում էր: Այդ կինոթատրոնները այսօր մնացել են դատարկ: Հայաստանի կինոյի հիմնադրամի բարեփոխման ծրագրում նշված է, որի կինոթատրոնների բացման տեսլական գոյություն ունի և ցանկանում էի, որ նշեք Ինչպե՞ս է նախարարությունը աջակցելու այս բարդ հարցում, որովհետև իսկապես բարդ է վերադարձնել մի այնպիսի գույք, որը փաստացի անվերադարձ է:»
ԿԳՄՍ նախարարը ընդգծեց, որ խոսքը ոչ թե գույքի վերադարձի մասին է, այլ մարզերում կինոյի ցուցադրման հարթակների ձևավորման: Նախարարը հիշատակեց շարժական կինոթատրոնները, որոնց վերաբերյալ հիմնադրամի ծրագրում ևս առկա է պարբերություն:
Ես սկզբունքային եմ համարում, որ հայերեն հեռարձակման պահանջը ոչ թե, ինչպես ընդունման պահին է նախատեսված եղել, գործի 2030 թվից այլ շատ ավելի վաղ՝ դա պետք է գործի արդեն այսօր, դա պետք է գործեր վաղուց:
Ժաննա Անդրեասյան
Թղթի վրա այդ փոփոխությունը գուցե և հաջողվի, սակայն իրականությունը շատ ավելի բարդ է: Հայկական շուկան կախված է ֆիլմերի երկու արտասահմանյա խոշոր մատակարարներից, որոնք շուկայի (կինոթատրոնների և էկրանների պակասի) բացակայության պատճառով պատրաստ չեն ապահովել ֆիլմերի հայերեն թարգմանությունը: Բացի այդ Հայաստանում բացակայում են տեսահենության դեմ պայքարի մեխանիզմներ:
Ֆիլմերի ցուցադրության լեզվին անդրադառնալով նախարարը նշեց, որ ոլորտը ղեկավարող գերատեսչությունը այս տարի հանդես կգա նոր օրենսդրական նախաձեռնությամբ և կառաջարկի խմբագրել «Կինեմատոգրաֆիայի մասին» օրենքի անցումային դրույթը, որով թարգմանությունը պարտադրվում է 2030 թվականից: Ըստ նախարարի այս պահանջը «պետք է գործի արդեն այսօր, դա պետք է գործեր վաղուց»:
Շարժական կինոթատրոնները գուցե և ապահովում են ֆիլմերի հասանելիությունը մարզերում, սակայն չեն հանդիսանում քաղաքի ենթակառուցվածքային մաս և մշակութային միջավայր: Այն այսօր էլ գործում է մասնավոր սեկտորում ինչի շնորհիվ բազմաթիվ քաղաքներում ցուցադրվում են հիմնականում կատակերգություններ (օր.՝ «Նոր տարվա կինո», «Բախտի տերը»): Իսկ պետական սեկտորում շարժական կինոթատրոնների հանդեպ հետաքրքրությունը սկսվեց 2016-2017 թվականներին, երբ Չինաստանի դեսպանությունը շարժական չորս կինոթատրոն է անհատույց տրամադրել Հայաստանի ազգային կինոկենտրոնին:
ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անրեասյանի ամբողջական անդրադարձը կարող եք տեսնել տեսահոլովակում:
